Evaluatie Uitvoeringsprogramma Natuurinclusieve Landbouw Gelderland

De Nederlandse landbouw staat voor een belangrijke transitie. Waar vroeger productiviteit en schaal centraal stonden, ligt de nadruk nu vooral op duurzaam en natuur inclusief boeren. Het herstel van biodiversiteit, het landschap en natuurlijke kringlopen speelt hierbij een centrale rol. In de provincie Gelderland werken boeren, overheden en natuurorganisaties sinds 2020 samen aan toekomstbestendige landbouwpraktijken.

Achtergrond

In 2020 bundelden tien Gelderse partijen hun krachten om de landbouwtransitie mogelijk te maken en toe te werken naar een toekomstbestendige landbouw in 2030. Dit leidde tot het Actieplan Natuurinclusieve Landbouw Gelderland (2019-2027). Het actieplan heeft als doel om beheerders en eigenaren van landbouwgrond te stimuleren om in hun bedrijfsvoering keuzes te maken die bijdragen aan het herstel van biodiversiteit en landschap.

Het plan kent zes succesfactoren: verdienmodellen, bewustwording & onderwijs, kennis & innovatie, monitoring, wet- en regelgeving en verbinding maken. Het uitvoeringsprogramma van het plan werkt via twee sporen:

1. Platform Natuurinclusieve landbouw: kennisdeling en inspiratie via bijeenkomsten en digitale uitwisseling.
2. Subsidies aan fiches: initiatieven die bijdragen aan één van de zes succesfactoren. Tot nu toe zijn 40 projecten gestart of afgerond.
   
   

Het doel is dat in 2027 alle agrarische grondgebruikers minimaal het ‘basis’-niveau van natuur inclusieve landbouw bereiken, bijvoorbeeld door akkerranden, struweel, nestkastjes of erfbeplanting aan te leggen.

Nu het programma afloopt, evalueert Ecorys in hoeverre de doelen zijn behaald en welke lessen kunnen worden meegenomen in een vervolg.

Belangrijkste bevindingen tot nu toe

We hebben onze evaluatie van het uitvoeringsprogramma uitgevoerd middels desk research en interviews met betrokken partijen. Onze bevindingen zijn als volgt:

• Effectiviteit: Voor de meeste fiches geldt dat de doelen zijn behaald en dat de subsidies cruciaal bleken voor de projectstart. Zonder subsidie waren deze initiatieven niet van de grond gekomen.
• Meerwaarde samenwerking: Het platform verminderde onder meer de polarisatie tussen natuurorganisaties en landbouworganisaties in de regio.
• Programmateam: De inzet, capaciteit en kunde van het programmateam wordt breed gewaardeerd.

Ecorys heeft enkele aanbevelingen gedaan naar aanleiding van de evaluatie. Belangrijk is dat het programmateam blijft inzetten op samenwerking. De samenwerkingen kunnen verder worden uitgebreid – mede omdat nog niet alle actoren op het gebied van natuur inclusieve landbouw zijn bereikt. Tot slot blijft het waarborgen van de continuïteit van projecten een belangrijk aandachtspunt.

Meer weten? Lees dan hier ons rapport.