Gezondheidszorg die alle patiënten kunnen begrijpen

Beperkte gezondheidsvaardigheden leiden tot een geschat verlies van circa 10,000 gezonde levensjaren per jaar en minimaal € 300 miljoen aan extra zorgkosten. In totaal hebben 4 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder beperkte gezondheidsvaardigheden. Dit is problematisch, omdat het samenhangt met een grotere kans op gezondheidsproblemen, een hoger zorggebruik, patiënten die hun behandeling niet uitvoeren zoals is afgesproken met hun behandelaars of foutief gebruik van medicijnen. In samenwerking met het ministerie van VWS heeft Ecorys dit probleem in kaart gebracht en onderzochten we op welke wijze de Rijksoverheid kan bijdragen aan het versterken van de aanpak van beperkte gezondheidsvaardigheden.

Gezondheidsvaardigheden omvatten alle vaardigheden die nodig zijn om informatie over gezondheid, welzijn, ziekte en (maatschappelijke) ondersteuning te kunnen vinden, begrijpen en te kunnen toepassen. Doordat de zorg ingewikkelder wordt, worden hogere eisen gesteld aan gezondheidsvaardigheden. Gezondheidsvaardigheden zijn relevant, omdat ze worden gezien als belangrijke indicatoren van gezondheid en sociaaleconomische gezondheidsverschillen.

Meerdere partijen houden zich bezig met het versterken van gezondheidsvaardigheden, waaronder kennisorganisaties, brancheorganisaties en zorginstanties. Met diverse programma’s, activiteiten en tools wordt geprobeerd om de gezondheidsvaardigheden van burgers te verbeteren. Ondanks de intensieve inzet van alle partijen zijn verbeteringen mogelijk in deze aanpak. Zo zijn burgers soms onvoldoende op de hoogte van beschikbare methodieken en tools, en van het beleid van de Rijksoverheid op dit thema. Daarnaast bestaat onduidelijkheid onder zorgverleners over de effectiviteit van de tools.

De rijksoverheid kan via meerdere beleidsmaatregelen een effectieve en doelmatige bijdrage leveren aan het versterken van de aanpak. Enerzijds door het voortzetten en versterken van de huidige maatregelen, en anderzijds door het aanpakken van de knelpunten. Dit kan ten eerste door de scholing van zorgverleners te stimuleren. Ten tweede kan de overheid aansturen op bestuurlijke afspraken om de eisen die aan gezondheidsvaardigheden worden gesteld te verlagen en aansturen op financiële compensatie van zorginstellingen. Tot slot is nader onderzoek van belang. Hiermee kan meer inzicht worden verkregen in de specifieke problemen van subgroepen met beperkte gezondheidsvaardigheden, alsook in de effecten op de gezondheid en zorgvraag, en de effectiviteit van instrumenten.

Lees ons volledige rapport hier.