Ecorys evalueert stichting Palga

In Nederland houden 43 pathalogielaboratoria zich bezig met het ontstaan en verloop van ziekten. Al deze laboratoria zijn verbonden aan stichting Palga en de landelijke databank. Palga richt zich op het verzamelen en ter beschikking stellen van pathologiedata aan pathologen en onderzoekers, en wordt gefinancieerd vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Omdat Palga overheidssubsidie ontvangt hebben Ecorys en Vanberkel professionals voor VWS onderzocht of deze financiële bijdrage goed is besteed.

Achtergrond

Stichting Palga (Pathologisch Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief) slaat de brug tussen pathologiedata en de behandeling van patiënten. Palga verstrekt de pathologiehistorie van een patiënt bij aanvang van een medisch onderzoek, waarmee het bijdraagt aan de juiste diagnosestelling, verbeterde zorg en behandeling van een patiënt en lagere zorgkosten. Bovendien is het de verantwoordelijkheid van Palga om hun data infrastructuur en diens kwaliteit te waarborgen.

Palga verstrekt niet alleen gegevens aan wetenschappelijke onderzoeken (zoals de Nederlandse kankerregistratie), maar draagt ook bij aan de evaluatie en monitoring van bevolkingsonderzoeken en onderwijs, en stelt clinici en pathologen in staat om kwaliteitscontroles te verbeteren.

Om haar taken goed uit te kunnen voeren ontvangt Palga overheidssubsidie vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De overheid stelt als eis dat subsisies worden geëvalueerd om te kunnen beoordelen of de financiële middelen doelmatig, doeltreffend en effectief worden besteed. In dit kader zijn Ecorys en Vanberkel door VWS ingeschakeld om deze evaluatie uit te voeren.

Belangrijkste bevindingen

Ons onderzoek is uitgevoerd door middel van desk research en diepte-interviews met stakeholders van Palga. In ons evaluatiekader hebben we gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de activiteiten van Palga. Uit onze evaluatie komen de volgende bevindingen naar voren:

• Doeltrefendheid: Palga’s doelstellingen zijn veranderd met als gevolg een minder gedeelde visie tussen VWS en Palga. Palga voert inmiddels meer taken uit dan afgesproken en vastgelegd.
• Doelmatigheid: De doelstellingen van Palga bleken niet gestructureerd. Palga draagt wel bij aan de doelmatigheid van andere organisaties, en de groei van haar product wijst op toegenomen doelmatigheid.
• De omvang van Palga is beperkt en de afhankelijkheid van stakeholders en externe ontwikkelingen maken Palga kwetsbaar. VWS kan ondersteunen door beleid en randvoorwaaden beter af te stemmen.

Ondanks dat de evaluatie van Palga overwegend positief is, blijft het uitdagend om precies te meten hoeveel Palga bijdraagt aan zorgkwaliteit en kostenbesparing. Toch worden de werkzaamheden van Palga als essentieel gezien binnen het huidige zorgsysteem. Omdat de pathologie snel ontwikkelt door nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen is het belangrijk om te bepalen wat de rol van Palga in de toekomst kan zijn.

Het advies van Ecorys is om:

• Palga niet als losstaande organisatie te zien, maar te integreren in het bredere zorgsysteem. Dat wil zeggen in de bredere context van databeschikbaarheid in de zorg, mogelijkheden voor doelmatige zorg en de ontwikkeling van European Health Data Space (EHDS).
• Strategisch en verder vooruit te kijken met bijvoorbeeld een meerjarenplan.
• Palga (en haar partners) scenario’s te laten opstellen voor intensievere samenwerking.
• Het subsidieproces te verbeteren, zodat inhoudelijke taken en activiteiten beter gekoppeld kunnen worden aan de benodigde financiële middelen.

Meer weten? Lees ons volledige rapport. hier.