Onderzoek naar toekomstige warmtevoorziening in Breda

De gemeente Breda wilt in 2044 klimaatneutraal zijn. Om dit te bereiken is een belangrijke rol weggelegd voor de warmtetransitie en nieuwe warmtenetten. De voorgestelde Wet collectieve warmte (Wcw) verplicht echter een publiek meerderheidsbelang voor warmtebedrijven, wat de gemeente voor een belangrijke keuze stelt: Welke rol kan de gemeente gaan spelen in een toekomstig warmtebedrijf?

Achtergrond

De Wet Collectieve Warmte (Wcw) vervangt de huidige Warmtewet. Het doel van de nieuwe wet is om de ontwikkeling van nieuwe warmtenetten makkelijker te maken en hiermee de energietransitie te bevorderen. De Wcw heeft ook als doel om de betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid van collectieve warmtelevering te waarborgen.

De nieuwe wet regelt dat warmtebedrijven, zoals de stadsverwarming en grote warmtetransportnetten, voortaan in handen van de gemeenten zijn door een publiek meerderheidsbelang. Dit houdt in dat minimaal 50% van de aandelen van een warmtebedrijf direct of indirect in de handen zijn van de gemeente, de provincie, het rijk of een andere openbare instelling.

Ecorys is gevraagd om te onderzoeken welke organisatievormen mogelijk zijn voor warmtebedrijven, welke rol de gemeente hierin kan spelen, en hoe publieke belangen het beste geborgd kunnen worden. De publieke belangen waarop de organisatievormen getoetst zijn, zijn 1) betrouwbaarheid, 2) betaalbaarheid, 3) duurzaamheid, 4) veiligheid, 5) kwaliteit van onze leefomgeving, 6) participatie, 7) rechtvaardigheid, en 8) economische kracht.

Het onderzoek bestond uit vijf stappen: 1) het in kaart brengen van de huidige situatie en toekomstverwachtingen, 2) identificatie van relevante publieke belangen, 3) verkenning van organisatorische opties, 4) beoordeling van deze opties op basis van de publieke belangen, en 5) het formuleren van een advies aan de gemeente.

Belangrijkste bevindingen

In ons onderzoek zien we meerdere veelbelovende organisatiemodellen voor warmtevoorziening, elk met unieke voordelen. We zetten deze hieronder op een rijtje voor zowel publieke, gemeentelijke en private warmtebedrijven.

Publieke warmtebedrijven zonder provinciale of gemeentelijke betrokkenheid scoren uitstekend op betaalbaarheid en betrouwbaarheid, wat ze tot een solide keuze maakt voor een stabiele en kostenefficiënte warmtevoorziening. Een publiek warmtebedrijf op provinciaal niveau biedt een gebalanceerde score op alle publieke belangen, wat het een ideale optie maakt als alle publieke belangen gelijkwaardig worden geacht.

Gemeentelijke warmtebedrijven bieden juist maximale lokale invloed en zeggenschap, wat ze aantrekkelijk maken voor gemeenten met sterke ambities om de warmtevoorziening lokaal te sturen. Dit model scoort ook hoog op rechtvaardigheid. Een gemeentelijk warmtebedrijf in de vorm van een bv versterkt deze voordelen nog verder, hoewel het ook meer risico's met zich meebrengt, zoals investeringsrisico’s en de nadelen van de beperkte schaal en draagkracht.

Een publiek warmtebedrijf als democratisch gekozen orgaan biedt een goede balans tussen invloed en risico's, en is ideaal voor gemeenten die waarde hechten aan democratische controle en lokale inbedding. De warmtegemeenschap blinkt uit in participatie, wat het een uitstekende keuze maakt voor gemeenten die de kracht van burgerparticipatie willen benutten. Tot slot bieden private warmtebedrijven hoge betrouwbaarheid en efficiëntie, wat ze een waardevolle optie maken als andere modellen niet voldoende van de grond komen.

Meer weten? Neem dan contact met ons op!