Bestrijding van corruptie in Europese zeehavens

Corruptie in Europese havens vormt een ernstige bedreiging. De georganiseerde misdaad infiltreert havenactiviteiten door personeel om te kopen of te intimideren, terwijl ze misbruik maken van kwetsbaarheden in het haventoezicht zoals de grote containervolumes en complexe logistiek. Het door de EU gefinancierde project POSEIDON probeert corruptie en georganiseerde criminaliteit in de maritieme sector te bestrijden.  

Achtergrond

Door de toenemende containerisatie van de handel is de handel in illegale goederen de afgelopen tien jaar enorm toegenomen. Hierdoor spelen zeehavens een steeds belangrijkere rol in zowel legale als illegale handel. De link tussen georganiseerde misdaad en corruptie bestaat al decennia. De Europese Commissie besteedt recentelijk echter specifieke aandacht aan deze link via diverse initiatieven, waaronder de oprichting van de European Ports Alliance.

Tegen deze achtergrond ondersteunt het POSEIDON-project (Ports united against corruption) deze inspanningen in de strijd tegen corruptie en georganiseerde criminaliteit in EU-zeehavens. Het project, gefinancierd door het Internal Security Fund (ISF, GA 10110337), heeft zich de afgelopen twee jaar toegelegd op het versterken van de EU-maatregelen tegen corruptie in de maritieme sector, met name gericht op grote EU-zeehavens. Het project heeft de kwetsbaarheden voor corruptie en goede praktijken in de toeleveringsketen van EU-zeehavens uitgebreid in kaart gebracht en geanalyseerd, door middel van literatuuronderzoek, interviews, focusgroepen, enquêtes en studiebezoeken aan geselecteerde havens in Nederland, België, Spanje, Griekenland en Italië.  

Samen met vier partners en zes ondersteunende partners leidde Ecorys de onderzoeksactiviteiten gericht op het in kaart brengen en analyseren van corruptiekwetsbaarheden en goede praktijken om deze aan te pakken.

Belangrijkste bevindingen

Uit ons onderzoek is gebleken dat er verschillende factoren zijn die de kwetsbaarheid van EU-zeehavens beïnvloeden, waaronder:

• De soorten goederen en de herkomst van goederen en zendingen, zoals het gebruik van containers en specifieke handelsroutes;
• De menselijke factor ondanks aanzienlijke digitaliseringsinspanningen in de maritieme sector;
• Hechte sociale gemeenschappen in en rond de havens;
• De rol van politiek, met name wat betreft aanbestedingen en pogingen om een ​​anti-corruptiecultuur te bevorderen.

Ook hebben we overkoepelende factoren geïdentificeerd die een effectieve aanpak van corruptie in de weg staan, zoals het economische klimaat, de omvang van de zeehaven, de omvang van de verwerkte goederen, het type haven en de mate van publiek-publieke en publiek-private samenwerking, en de wetgeving.

Om deze kwetsbaarheden voor corruptie aan te pakken, richtte het tweede deel van het POSEIDON-project zich op het identificeren en analyseren van goede praktijken in de toeleveringsketen van EU-zeehavens, gebaseerd op de theorie van verandering. Deze analyse resulteerde in de ontwikkeling van het POSEIDON-dashboard, dat huidige praktijken in kaart brengt en andere lidstaten binnen en buiten de EU inspireert. Samen met het dashboard ontwikkelde het project de aanbeveling voor een EU-norm voor de integriteit van de toeleveringsketen van havens, met belangrijke aanbevelingen voor de aanpak van corruptie in havens. Enkele van de aanbevelingen zijn:

• Focus op mensen
• Versterk digitale systemen
• Bevorder publiek-private samenwerking
• Maatregelen monitoren en evalueren

Het POSEIDON-project werd afgesloten met een eindconferentie in de haven van Hamburg, waar belanghebbenden van internationale en nationale rechtshandhavingsinstanties, EU- en internationale organisaties, ngo's en experts op het gebied van maritieme veiligheid en corruptie bijeenkwamen. De conferentie bood een platform om de bevindingen van het project, de huidige uitdagingen in de strijd tegen corruptie en georganiseerde criminaliteit in zeehavens en toekomstige onderzoeksrichtingen te bespreken.

De succesvolle afronding van het POSEIDON-project markeert een belangrijke mijlpaal in de inspanningen om de toeleveringsketen van Europese zeehavens te beveiligen en te stroomlijnen.

Meer weten? Lees hier ons volledige rapport.