Digitaal Stelsel Omgevingswet
Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) moet structureel ondersteuning bieden aan partijen die een belang hebben in de fysieke leefomgeving. Belangrijke onderdelen die deze ondersteuning vormgeven zijn het bieden van een open stelsel, standaarden en een gelijke informatiepositie. Om dit te realiseren wordt een Landelijke Voorziening (LV) ingericht, waarop lokale actoren kunnen aansluiten en welke de informatie en tools toegankelijk maakt voor initiatiefnemers en belanghebbenden. Met deze ontwikkeling zijn kosten verbonden, zowel eenmalig als structureel.

De komst van het DSO-LV en de daarmee ingezette verdere inzet op standaardisatie die hiermee beoogd wordt, kan uiteindelijk leiden tot een breed scala aan structurele baten. Het DSO-LV zorgt ervoor dat er meer informatie sneller en beter inzichtelijk wordt voor alle doelgroepen en dat processen beter gestroomlijnd worden. 

Wat zijn de kosten en baten?
Het samenvoegen van het saldo aan kosten en baten leidt tot een totaalbeeld. Tussen de 35 miljoen (negatief) en 22 miljoen (positief) voor de basis-invoering van het DSO-LV (scenario B). Tussen de 17 miljoen (negatief) en 85 miljoen (positief) de basis plus het eerste deel van de uitbouw (scenario C).Voor scenario D ligt het tussen de 41 miljoen (positief) en 215 miljoen (positief) voor de basis, de eerste uitbouw en de volledige doorontwikkeling van het DSO-LV op basis van agenda uitbouw.

Op korte termijn heeft men te maken met kosteneffecten. Voor de langere termijn lijken de baten toe te nemen naarmate het DSO-LV meer functionaliteiten krijgt. Hiermee wordt duidelijk dat naast de werking van het DSO-LV, ook een volledig doorontwikkeld DSO-LV van belang is om de beoogde baten van de Omgevingswet te realiseren.

Bij wie komen de effecten terecht?
Het Rijk als stelselverantwoordelijke en de bevoegde gezagen moeten een groot deel van de kosten voor haar rekening nemen. De meeste bevoegde gezagen maken meer kosten dan dat zij baten ervaren. Pas wanneer het DSO-LV is doorontwikkeld en meer functionaliteiten heeft (scenario D), is er voor waterschappen en provincies structureel sprake van een positief saldo. Voor gemeenten en het Rijk wordt in geen van de onderzochte scenario’s een positief saldo voorzien.

Initiatiefnemers en belanghebbenden kennen daarentegen vanaf de invoering van het DSO-LV (scenario B) al een positief saldo aan financiële effecten. Dit komt doordat deze actoren geen directe kosten maken voor het DSO-LV, maar hier wel baten van gaan ervaren bij de invoering ervan. Voor alle actoren geldt dat de absolute grootte van de effecten, en voornamelijk de baten, sterk afhankelijk zijn van de huidige werklast en verschillen daarmee sterk per partij. De structurele kosten hangen in sterke mate af van de omvang van de doelgroep.

Omgevingswet zonder DSO-LV 
Naast de direct aan het DSO-LV toe te kennen kosten en baten, geldt dat gegeven de stelselherziening het zonder DSO-LV lastiger is om adequate planvorming, vergunningverlening en meldingen mogelijk te maken. Hiervoor zouden huidige kosten moeten worden voortgezet en zouden er wellicht ook investeringen in huidige systemen nodig zijn. De baten van de stelselherziening zouden ook voor een belangrijk deel niet gerealiseerd kunnen worden zonder DSO-LV. 

Benieuwd naar het gehele rapport? Bekijk ons onderzoeksrapport (pdf).

Heeft u vragen of wilt u meer weten? Neem dan contact op met Michel Hek.