Het doel van het huidige overheidsbeleid is erop gericht om langdurige werklozen weer aan het werk te krijgen op de reguliere arbeidsmarkt. Dit is echter niet voor iedereen haalbaar. Tegelijkertijd is er waardevol maatschappelijk werk dat op dit moment niet wordt uitgevoerd. Er zijn vaak geen (of onvoldoende) middelen beschikbaar om mensen te betalen om dit maatschappelijk werk te doen.

Pilots 
De gemeenten Groningen Lelystad zijn begin 2020 gestart met pilots waarin langdurig werklozen deze maatschappelijk waardevolle werkzaamheden uitvoeren voor een vergoeding boven het minimumloon. De pilot in de gemeente Groningen bestaat uit 40 basisbaners gedurende 3 jaar. In de gemeente Lelystad is plek voor tien buurtconciërges gedurende een jaar, met het streven om dit te verlengen. Belangrijk hierbij is dat de uitgevoerde taken bijdragen aan het verbeteren van de wijk.

Maatschappelijke kosten en baten
De maatschappelijke baten van de pilots liggen naar verwachting hoger dan de kosten. Elke €1000 die gemeenten investeren, levert de maatschappij naar verwachting €1200 tot €1600 aan materiële en immateriële baten op. Let wel, niet al deze baten vertegenwoordigen een financiële waarde. Immateriële baten vertegenwoordigen effecten die niemand in de portemonnee merkt, zoals de stijging van kwaliteit van leven en een toename van woongenot.

Ondanks dat voor de maatschappij als geheel de baten hoger liggen dan de kosten, geldt voor de gemeente zelf een negatieve businesscase. De kosten zijn namelijk scheef verdeeld. Gemeenten ontvangen €500 tot €700 aan baten voor iedere €1000 euro die zij investeren. De overige baten komen met name bij de basisbaners, buurtconciërges, buurtbewoners en het Rijk terecht. Lokale bedrijven, zorgverzekeraars en woningcorporaties profiteren in mindere mate van de initiatieven. Er is dus sprake van een sterk herverdelingseffect.

Geïnteresseerd in onze andere bevindingen? Lees dan de online publieksversie (Pdf) van de maatschappelijke kosten- en batenanalyse.