Vrijwilligerstoerisme als onderdeel van het verweesde industriële complex

Ecorys heeft in samenwerking met Bureau Beke en de Radboud Universiteit onderzoek gedaan naar de aard van vrijwilligerstoerisme vanuit Nederland naar woonzorginstellingen voor kinderen. Het doel van dit onderzoek was om de omvang en reikwijdte van het 'weeshuistoerisme' in Nederland te bepalen, om in kaart te brengen welke actoren welke rol/verantwoordelijkheid hebben en wat het handelingsperspectief van de overheid is.

De studie concludeerde dat het ontstaan ​​en het behoud van toerisme naar woonzorgvoorzieningen voor kinderen het resultaat is van een complex samenspel tussen vraag en aanbod. In sommige gevallen worden de instellingen gebruikt als verdienmodel waarbij inkomsten worden gegenereerd uit interlandelijke adoptie van kinderen en toerisme. Uit de bevindingen van het onderzoek blijkt dat vrijwilligerstoerisme deel uitmaakt van een breed scala aan manieren waarop woonvoorzieningen in deze landen door Nederland (en andere landen) worden ondersteund.

Vrijwilligerstoerisme naar residentiële zorginstellingen maakt deel uit van een complex ecosysteem, ook wel 'verweesd industrieel complex' genoemd, en kan ernstige gevolgen hebben voor de kinderen die in de instellingen worden opgevangen, waaronder: toegenomen hechtingsproblemen; blootstelling aan onprofessionele zorg; risico op misbruik of kinderhandel. Vrijwilligerstoerisme naar woonzorgcentra kan ook een ontwrichtend effect hebben op de lokale arbeidsmarkten en het risico inhouden dat neokoloniale stereotypen over de relatie tussen het Westen en lage- en middeninkomenslanden worden gereproduceerd.

Niettemin kunnen de problemen die verband houden met vrijwilligerstoerisme naar woonzorgcentra ook van toepassing zijn op soortgelijke soorten activiteiten, zoals bezoeken aan scholen of crisiscentra. Daarom moet elk overheidsoptreden breder zijn dan het louter richten van vrijwilligerstoerisme op residentiële zorginstellingen. Bovendien zou het gunstig zijn als de overheid haar activiteiten zou concentreren op de Private Development Initiatives, omdat uit dit onderzoek blijkt dat het grootste aantal vrijwilligers hun verblijf in het buitenland plant via kleinere organisaties, die grotendeels onder de radar opereren.

Lees de voor meer informatie volledige rapport (pdf, in het Nederlands).