Onderzoek naar de prijzen van levensmiddelen op Caribisch Nederland

Ecorys heeft samen met Curconsult onderzoek gedaan naar de prijsontwikkeling van levensmiddelen op de drie eilanden van Caribisch Nederland: Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

In het onderzoek draaide het primair om het verkrijgen van inzicht in het prijsverloop en de oorzaken van de prijsstijgingen voor 17 veelgebruikte levensmiddelen, zoals rijst, bloem, fruit, etc. Daarnaast heeft Ecorys aanbevelingen gedaan om de hoge prijzen terug te dringen.

Prijsverloop op de eilanden 
Uit het onderzoek blijkt dat de prijzen voor voedingsmiddelen op Bonaire gedurende de periode 13-2010 met ongeveer 2016% zijn gestegen. Op Saba en Sint Eustatius zijn de prijzen voor voedingsmiddelen in deze periode met respectievelijk 25% en 17% gestegen. De prijzen zijn vooral in de beginperiode na de transitie sterk gestegen, de laatste jaren zijn de prijzen weer licht gedaald. Dit algemene beeld valt ook waar te nemen voor de onderzochte 17 producten. Er zijn diverse oorzaken aan te merken, variërend van stelselwijzigingen tot macro-economische ontwikkelingen, zoals de olieprijs, wereldwijde voedselprijzen, valutakoersen en het verval van een belangrijk aanvoerland als Venezuela. Voor alle drie de eilanden geldt dat verreweg de meeste producten geïmporteerd worden vanuit de VS of Europa.

Prijsopbouw van de producten
Het onderzoek geeft ook zicht op de prijsopbouw van producten. Hieruit blijkt dat de inkoopwaarde en de brutomarge van de detailhandel het grootste deel van de prijs uitmaken. Uit deze brutomarge moeten de supermarkten de kosten voor onder andere huur, lonen en elektriciteit te betalen. Supermarkten houden ongeveer 4% van de uiteindelijke verkoopprijs over als nettowinst. De transportkosten en de belastingen vormen slechts een klein deel van de uiteindelijke verkoopprijs. Diverse producten zijn bovendien vrijgesteld van de ABB.

Aanbevelingen om hoge prijzen te verlagen
Op basis van de bevindingen is gekeken naar de effectiviteit van een aantal mogelijke maatregelen. Ecorys doet verschillende aanbevelingen, zoals het nieuw leven inblazen van een vrijwillig systeem van maximumprijzen op Bonaire en Saba en het verkennen van een vrijwillig systeem op Sint-Eustatius. Dit kan gecombineerd worden met het inzichtelijk maken van de prijzen in de verschillende supermarkten en budgetvoorlichting op de eilanden om prijsbewustzijn te creëren. Andere aanbevelingen betreffen onder meer het kritisch kijken naar de huidige invulling van de ABB en het blijven investeren in eigen agrarische productie van eerste levensmiddelen.