Onderzoek naar de omvang, aard en samenstelling van woon-werk verkeer in de Hoeksche Waard

De gemeente Hoeksche waard is een eiland in Zuid-Holland met veertien plaatsen en meerdere buurtschappen. In de Hoeksche waard wonen zo’n negentigduizend mensen. Het woon-werkverkeer bestaat uit mensen vanuit omliggende gemeenten die naar de Hoeksche Waard reizen voor werk, en mensen uit de Hoeksche Waard die naar andere gemeenten reizen. Deze laatste groep telt significant minder mensen, waardoor de Hoeksche Waard een ‘negatief’ saldo woon-werkverkeer (pendelsaldo) telt.

Achtergrond

Vanwege het negatief saldo woon-werkverkeer heeft de gemeente behoefte aan inzicht in het type banen dat inwoners buiten de Hoeksche Waard hebben, wat de motieven van inwoners zijn om ergens anders te werken en onder welke voorwaarden ze een baan in de Hoeksche Waard zouden overwegen (zoals wonen, voorzieningen, bereikbaarheid). Met inzicht hierin kan de gemeente passende beleidsmaatregelen nemen om te zorgen dat de werkgelegenheid, het voorzieningenniveau en de vitaliteit van het eiland worden gewaarborgd.

De gemeente heeft Ecorys gevraagd om onderzoek te doen naar de omvang, de aard en de samenstelling van de in- en uitgaande pendelstromen. Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een microdata analyse en aanvullende interviews.

Belangrijkste bevindingen

De groep mensen die het meest pendelt tussen de Hoeksche Waard en andere gemeenten bestaat uit personen die in handel, zorg, verhuur en overige zakelijke diensten, vervoer en opslag, en openbaar bestuur en overheidsdiensten werken.

Het ingaande woon-werkverkeer kent een oververtegenwoordiging van personen die werken in de handel, industrie en bouw en een ondervertegenwoordiging van personen in de zorg. In het uitgaande woon-werkverkeer zijn de sectoren zorg, vervoer en opslag, openbaar bestuur en overheidsdiensten en verhuur en overige zakelijke diensten oververtegenwoordigd, en handel ondervertegenwoordigd.

Personen die tot het inkomende woon-werkverkeer behoren benoemen de bereikbaarheid en korte reistijd als belangrijke overwegingen om in de Hoeksche Waard te werken. Bij de keuze om er wel te werken, maar niet te wonen speelt hun huidige gezins- en werksituatie een grote rol. Redenen voor hen om de Hoeksche Waard wel als woonplaats te overwegen zijn de omgeving, natuur en rust.

Personen die tot het uitgaande woon-werkverkeer behoren benoemen de rustige omgeving, ruimte en familie als belangrijkste motieven om in de Hoeksche Waard te wonen. Men geeft aan ergens anders te werken vanwege het beperkte aanbod van banen op een relevant functieniveau of in een relevant vakgebied. Indien zij een vergelijkbare baan zouden kunnen vinden in de Hoeksche Waard, zou de kortere reistijd een reden zijn om voor de Hoeksche Waard als werkplek te kiezen.

“Werken in de Hoeksche Waard voelde als thuiskomen qua sfeer en gemoedelijkheid. [..] maar je merkt de beperktheid, want er zijn weinig doorgroeimogelijkheden.”

Conclusie

Om ervoor te zorgen dat het uitgaande woon-werkverkeer aantrekkelijke, alternatieve functies kan vullen in de Hoeksche Waard is het dus nodig om de werkgelegenheid te stimuleren. Het kan voor de kleinere gemeenten een grote - bijna onhaalbare - uitdaging zijn om de werkgelegenheid voldoende te stimuleren, zeker in de nabijheid van en in concurrentie met grote steden. In ons onderzoek hebben we een aantal korte- en lange termijn beleidsmaatregelen opgenomen die de gemeente Hoeksche Waard zou kunnen treffen. Een voorbeeld hiervan is dat goed contact met lokale ondernemers essentieel is om inzicht te krijgen in hun behoefte aan vaardigheden van personeel, met name in krappe sectoren. De gemeente kan onderzoeken hoe zij kunnen bijdragen aan programma’s die de ontwikkeling van deze vaardigheden stimuleren. Het is hierbij belangrijk om ook onderwijsinstellingen te betrekken.