Maatschappelijke kostprijs van netcongestie

De energietransitie zet het elektriciteitsnet in Nederland onder druk en veroorzaakt filevorming (congestie) op het net. In verschillende gebieden is de vraag naar elektriciteitstransport groter dan de capaciteit. Dit belemmert de groei en duurzaamheid van de Nederlandse Economie. Ecorys onderzocht de maatschappelijke kosten van netcongestie en biedt hiermee hernieuwd perspectief op investeringen om dit probleem aan te pakken.

Achtergrond

Netcongestie doet zich voor wanneer de transportvraag van gebruikers toeneemt. Als netbeheerders niet meer aan deze groeiende transportvraag kunnen voldoen, leidt dit tot wachtrijen van partijen die om (extra) transportcapaciteit vragen. Deze wachtrijen verminderen pas wanneer er maatregelen worden genomen om de netcongestie te verlichten, zoals ‘netverzwaringen’.

Congestie op het elektriciteitsnet kan de groei van nieuwe economische activiteiten belemmeren, processen stilleggen en vertragingen bij projecten veroorzaken. Dit kan leiden tot inkomstenderving voor netgebruikers. In deze studie over netcongestie presenteren we een eerste onderbouwde schatting van de economische schade als gevolg van netcongestie, uitgedrukt als de maatschappelijke brutokosten van netcongestie voor verschillende bedrijfssectoren.

De bruto kostprijs geeft o.a. weer hoeveel toegevoegde waarde een bedrijfssector niet meer zou kunnen realiseren als zij wordt blootgesteld aan één MWh netcongestie. Merk op dat de absolute kosten van netcongestie voor een sector afhangen van de werkelijke hoeveelheid elektriciteit die in een bepaalde situatie niet kan worden geleverd, wat buiten het bestek van deze studie valt.

Belangrijkste bevindingen

Als één MWh elektriciteit niet wordt geleverd aan een bedrijf, kan dit leiden tot € 0 tot € 14,430 aan verloren toegevoegde waarde, uitgaande van een conventionele energiemix. Voor bedrijven die elektrificeren om hun activiteiten duurzamer te maken, kan de kostprijs echter oplopen tot € 163 tot € 49,931 per MWh netcongestie.

Naast de misgelopen toegevoegde waarde, loopt Nederland ook verduurzamingsbaten mis met een waarde van € 100 tot € 354 euro per niet geleverde MWh door netcongestie. Daarnaast kan netcongestie er ook voor zorgen dat duurzaam opgewekte elektriciteit niet aan het net geleverd kan worden; wat leidt tot gemiste verduurzamingsbaten van € 0 tot € 121 per MWh netcongestie. Ten slotte is het mogelijk dat netcongestie, in combinatie met een steeds strenger milieubeleid, zelfs kan leiden tot negatieve economische groei door verlies van marktaandeel voor bepaalde bedrijven aan bijvoorbeeld buitenlandse concurrenten.

Naast de gederfde toegevoegde waarde loopt Nederland ook duurzaamheidsbaten mis ter waarde van € 100 tot € 354 per niet-geleverde MWh door netcongestie. Daarnaast kan netcongestie (invoedingscongestie) ook voorkomen dat hernieuwbare elektriciteit aan het net wordt geleverd; dit leidt tot gemiste duurzaamheidsbaten van € 0 tot € 121 per MWh netcongestie.

Lees voor alle resultaten het volledige onderzoeksrapport.