Aanpak voortijdig schoolverlaten en bevorderen jeugdwerkgelegenheid in de Regio Rijnmond

Jongeren die het onderwijs verlaten zonder startkwalificatie (een diploma op minimaal havo-, vwo- of mbo niveau 2) hebben een aanzienlijk grotere kans op langdurige werkloosheid dan leeftijdsgenoten mét zo’n diploma. In de Regio Rijnmond wordt daarom actief ingezet op het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en het bevorderen van jeugdwerkgelegenheid. Ecorys ondersteunde de regio met monitoring en maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s) om inzicht te krijgen in de meest effectieve maatregelen.

Achtergrond

Jongeren zonder startkwalificatie hebben structureel minder kansen op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek blijkt dat zij een verhoogd risico lopen op langdurige werkloosheid, vaker afhankelijk zijn van sociale voorzieningen, meer zorg nodig hebben en een grotere kans hebben om in aanraking te komen met criminaliteit.

Om deze negatieve spiraal te doorbreken is het programma Voortijdig Schoolverlaten (VSV) en Jeugdwerkgelegenheid (JWG) opgezet. Dit is een samenwerking tussen de ministeries van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), samen met gemeenten, onderwijsinstellingen en regionale arbeidsmarktregio’s. Zij werken aan initiatieven die jongeren begeleiden van school naar werk, met speciale aandacht voor kwetsbare jongeren zonder startkwalificatie - ook wel VSV’ers genoemd.

Sinds 2025 is dit programma verbreed. Waar het eerder uitsluitend gericht was op het voorkomen van schooluitval, richt het zich nu ook op het vergroten van jeugdwerkgelegenheid. Nieuw is de focus op zogeheten NEET-jongeren: jongeren onder de 27 jaar die geen opleiding volgen, geen startkwalificatie hebben en werkloos zijn (Not in Education, Employment or Training).

Onze diensten
Ecorys ondersteunt de Regio Rijnmond bij de invulling van haar VSV en Jeugdwerkgelegenheidsbeleid door middel van monitoringsadvies en meerdere maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s).

Een MKBA maakt inzichtelijk wat een interventie oplevert, door kosten en baten systematisch te vergelijken. Ecorys gebruikt deze methode om te bepalen welke maatregelen effectief zijn, welke doelgroepen ze bereiken en wat de maatschappelijke opbrengsten zijn. De uitkomsten leiden tot concrete aanbevelingen om voortijdig schoolverlaten te voorkomen en jongeren zonder werk of opleiding beter te ondersteunen, binnen de financiële kaders van het programma.

Naast het uitvoeren van MKBA’s helpt Ecorys de regio ook bij de verdeling van middelen tussen betrokken partijen zoals onderwijsinstellingen, gemeenten en doorstroompunten. Daarnaast ondersteunt Ecorys het Programmateam bij het monitoren van de voortgang van het Programma en het tussentijds meten van de effectiviteit van de interventies. Hiervoor wordt een rekentool ingericht waarmee professionals zelf de effectiviteit van hun interventies kunnen vastleggen. Zo wordt programmasturing transparanter en kunnen regio’s en partners beter verantwoorden hoe middelen bijdragen aan het behalen van beleidsdoelen.

Belangrijkste bevindingen tot nu toe

Onze eerste MKBA richtte zich op de interventie Klas als Werkplaats binnen mbo-instellingen in de regio. Deze interventie biedt directe ondersteuning aan jongeren in het klaslokaal, waarbij wordt ingezet op de persoonlijke band tussen de professional en student. Dit zorgt voor betere signalering en verlaagt de drempel voor hulpverlening, waardoor studenten de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. De persoonlijke relatie helpt studenten bovendien om makkelijker om hulp te vragen, wat bijdraagt aan hun mentale welzijn en een positieve sfeer in de klas.

De MKBA laat zien dat Klas als Werkplaats bijdraagt aan minder voortijdig schoolverlaten. Meer jongeren behalen een startkwalificatie en betreden de arbeidsmarkt met betere kansen. De baten zijn aanzienlijk en verspreid over verschillende partijen, zoals de student zelf, de gemeente(n), GGZ, politie en de maatschappij als geheel. Wel blijkt de interventie minder effectief in klassen met weinig tot geen ondersteuningsbehoefte. We adviseren dan ook om de interventie vooral in te zetten in klassen waar een grote, verborgen ondersteuningsbehoefte is.

We danken de betrokken onderwijsinstellingen voor hun medewerking aan het onderzoek: Zadkine, Albeda, STC, GLR, HMC, Lentiz en Yuverta.

Meer weten? Neem dan contact met ons op.