Voldoen aan de vluchtelingenbehoeften in EU-steden

De migratiestromen naar de EU zijn de afgelopen jaren toegenomen en Europese steden zijn steeds belangrijker geworden bij het beheren van de instroom van migranten en het waarborgen van hun integratie in de samenleving. Ecorys onderzocht de verschillende uitdagingen en behoeften van vluchtelingen in relatie tot de diensten en voorzieningen die EU-steden bieden. De studie belicht uitdagingen op het gebied van huisvesting en gezondheidszorg voor vluchtelingen. Er wordt gewezen op de behoefte aan samenwerking en coördinatie om tegemoet te komen aan de behoeften van vluchtelingen.

Achtergrond

De migratiestromen naar de EU bereikten hun hoogste niveau sinds 2016 met bijna 1 miljoen asielaanvragen in 2022. Deze instroom bestaat voornamelijk uit mensen uit door conflicten getroffen regio's, economisch instabiele regio's of regio's die te maken hebben met klimaatverandering. Europese steden spelen een steeds grotere rol bij het beheren van de instroom van migranten en het waarborgen van hun integratie in de samenleving; een rol die geleidelijk is verschoven van nationale naar lokale overheden. Steden staan echter voor grote uitdagingen bij het organiseren van ondersteuning voor migranten en het beheren van het integratieproces, met name bij het garanderen van gelijke toegang tot essentiële diensten zoals gezondheidszorg, huisvesting, werkgelegenheid en onderwijs.

Het gebrek aan financiering en financieringsmogelijkheden behoren tot de belangrijkste onderliggende factoren die het voor steden lastig maken om de benodigde steun aan vluchtelingen te bieden. Daarom heeft de Europese Investeringsbank Ecorys in 2023 de opdracht gegeven om deze financieringstekorten beter te begrijpen en de uitdagingen en kwesties waarmee gemeenten worden geconfronteerd bij het beheren van migratiestromen en het organiseren van ondersteuning op lange termijn te onderzoeken. Deskresearch, literatuuronderzoek, interviews met belangrijke belanghebbenden en een online enquête werden gebruikt als methoden voor het verzamelen van gegevens. Daarnaast werden drie Europese steden geselecteerd als casestudies om beter inzicht te krijgen in de zaak ik kwestie.

Belangrijkste bevindingen

Het gebrek aan geschikte woningen is het meest urgente probleem waarmee steden worstelen. De financieringsbehoeften op het gebied van huisvesting omvatten zowel tijdelijke huisvestingsoplossingen als langetermijninvesteringen in huisvesting. Steden geven ook uitdrukking aan de noodzaak om financiële steun te ontvangen bij het verlenen van verschillende diensten aan vluchtelingen die over sectoren heen spammen, zoals gezondheidszorg en onderwijs (bijvoorbeeld steun voor geestelijke gezondheidszorg, taalcursussen, volwassenenonderwijs, kinderopvang en andere sociale integratieprogramma's). Andere uitdagingen voor EU-steden zijn onder meer het voorzien in de uiteenlopende en evoluerende behoeften van verschillende migrantengroepen en het aanpakken van de specifieke behoeften van kwetsbare groepen zoals niet-begeleide minderjarigen en vrouwen die het risico lopen op gendergerelateerd geweld. Gebrek aan geschikte huisvesting is het meest urgente probleem waar steden mee worstelen. De financieringsbehoeften voor huisvesting bevatten zowel tijdelijke huisvestingsoplossingen als investeringen in huisvesting op lange termijn. Steden geven ook aan dat ze financiële steun nodig hebben voor het verlenen van verschillende diensten aan vluchtelingen die sectoroverschrijdend zijn, zoals gezondheidszorg en onderwijs (bijvoorbeeld steun voor geestelijke gezondheidszorg, taalcursussen, volwassenenonderwijs, kinderopvang, andere programma's voor sociale integratie). Andere uitdagingen voor steden in de EU zijn onder meer het voorzien in de uiteenlopende en evoluerende behoeften van verschillende migrantengroepen en het tegemoetkomen aan de specifieke behoeften van kwetsbare groepen zoals onbegeleide minderjarigen en vrouwen die risico op gendergerelateerd geweld lopen.

De meeste beperkingen en uitdagingen waarmee steden worden geconfronteerd, zijn echter niet nieuw; ze worden alleen maar verergerd door de recente stijging van de vluchtelingenstromen als gevolg van de crisis in Oekraïne. Als gevolg hiervan worden steden geconfronteerd met een complexe evenwichtsoefening. Ze moeten de onmiddellijke en dringende behoeften beheren die voortkomen uit de fluctuerende toestroom van vluchtelingen op een of andere doorreis, terwijl ze tegelijkertijd plannen moeten maken voor de integratie en integratie op lange termijn van migranten die van plan zijn zich te vestigen en te blijven. Deze uitdagende taak speelt zich af binnen een context van beperkte middelen, autonomie en begrotingscontrole en politieke spanningen. De meeste beperkingen en uitdagingen waarmee steden worden geconfronteerd zijn echter niet nieuw, ze zijn alleen verergerd door de recente toename van vluchtelingenstromen als gevolg van de Oekraïnecrisis. Hierdoor staan steden voor een complexe evenwichtsoefening. Ze moeten inspelen op de onmiddellijke en dringende behoeften die voortvloeien uit de fluctuerende instroom van vluchtelingen op doorreis, en tegelijkertijd plannen maken voor de integratie op lange termijn van migranten die van plan zijn te blijven. Deze uitdagende taak speelt zich af binnen een context van beperkte middelen, autonomie en budgetcontrole en politieke spanningen.

Deze situatie onderstreept de noodzaak van samenwerking en gecoördineerde actie tussen verschillende sectoren om duurzame en langetermijnoplossingen te ontwikkelen die tegemoetkomen aan de behoeften van vluchtelingen. Het implementeren van dergelijke oplossingen is cruciaal voor de sociale en economische verrijking van EU-steden en is een essentiële stap in de richting van een meer inclusieve en solidaire gemeenschap.