Is sociaal werk rendabel?

Sociaal werk heeft een positief effect op het welzijn en de gezondheid van de mensen die hiermee geholpen worden. Het is een brede discipline en richt zich op de ondersteuning van kinderen, jongeren, ouderen, gezinnen, mensen met een algemene maatschappelijke ondersteuningsbehoefte en/of werkzoekenden. Sociaal Werk werkt! heeft Ecorys gevraagd om inzicht in de toegevoegde waarde van sociaal werk te bieden en te duiden hoeveel verschillende typen activiteiten hieraan bijdragen. Daarom hebben we een onderbouwing geleverd voor het nemen van beslissingen over een optimale inzet van de voor de sector beschikbare financiële middelen.

Ons onderzoek toont voldoende indicaties dat sociaal werk maatschappelijk rendabel is. Sociaal werk heeft namelijk een positief effect op meerdere vlakken. Zo heeft het een positief effect op het welzijn en de gezondheid, het draagt direct en indirect bij aan de vermindering van zorggebruik, het leidt tot een gezonder en productiever arbeidsaanbod en het zorgt voor een betere kwaliteit van leven. Door een gebrek aan data is het niet mogelijk om de getrokken conclusies te generaliseren en om een nauwkeurige schatting van het economisch rendement van sociaal werk te maken. Sociaal werk is complex en verschillend, waardoor interventies lastig van elkaar te onderscheiden zijn. De werking van één interventie kan om deze reden alleen met veel data worden benaderd.

In ons onderzoek hebben wij ook de mogelijkheden voor opschaling van sociaal werk onderzocht. Voor deze opschaling bestaan meerdere relevante randvoorwaarden. De eerste randvoorwaarde zijn factoren op programma-niveau, zoals een vaste programmastructuur. De tweede voorwaarde is op professioneel-niveau, zoals de competenties van sociaal werkers verbreden. De derde is op (lokaal) politiek vlak, zoals een duurzaam relatiebeheer tussen de gemeente en een sociaal werkorganisatie. De laatste is een effectevaluatieonderzoek van sociaal werk, zodat we meer te weten komen over de effecten van sociaal werk.

Tot slot verdienen de toegevoegde waarde van de vervangende en preventieve functies van sociaal werk meer aandacht. Dit houdt in dat sociaal werk taken van zorgverleners kan overnemen of dat het dure ondersteuning niet meer nodig maakt. Enerzijds wordt dit positieve effect echter beperkt door externe factoren, zoals budgetten. Anderzijds wordt dit positieve effect beperkt door interne factoren, namelijk het ontbrekende inzicht de elementen van sociaal werk die de toegevoegde waarde bepalen.