Ecorys onderzoek naar een sociaal inclusieve transitie naar slimme steden

De slimme transitie in steden en gemeenschappen is al tientallen jaren een realiteit, en heeft de afgelopen jaren snel vooruitgang geboekt. Dit komt mede door de snelheid van de digitale transitie waarmee deze nauw verbonden is, de erkenning van de noodzaak om een ​​meer inclusieve en verbonden samenleving op te bouwen, en de introductie van nieuwe manieren van werken en leren die door de COVID-19-pandemie zijn bespoedigd. Toch gaat geen enkele transformatie zonder kosten. Ecorys voerde samen met IDATE Digiworld en Fraunhofer FOKUS in 2022 een onlangs gepubliceerde studie uit voor de Scientific Foresight Unit (STOA) van het Europees Parlement, waarin de belangrijkste gevolgen van een dergelijke transitie voor onze steden en in het bijzonder voor burgers werden onderzocht. Daartoe heeft het beleid maatregelen geïdentificeerd om dergelijke risico's te beperken, evenals beste praktijken die een maatschappelijk verantwoorde transitie mogelijk maken. Daartoe werden beleidsmaatregelen om dergelijke risico's te beperken geïdentificeerd, evenals 'best practices' die een maatschappelijk verantwoorde overgang mogelijk maken.

De uitdagingen van een slimme stad

Onze studie ontwikkelde een raamwerk om het concept van een slimme stad in vijf componenten op te splitsen: slim en veilig leven, slim bestuur en e-burger, slimme mobiliteit, slimme omgeving en slimme economie. Voor elk onderdeel analyseerden we een aantal concrete toepassingen, ofwel ‘use cases’. In onze analyse hebben we de impact van gebruiksscenario’s voor verschillende demografische groepen en territoriale schalen in kaart gebracht, en hebben we de meest prominente risico’s geïdentificeerd, die over het algemeen onder zes belangrijke macro-uitdagingen vallen:

1. Privacy, toezicht, cyberbeveiliging en veiligheidsaspecten,
2. Gegevensverlies, onnauwkeurigheid, gebrek aan betrouwbaarheid en interoperabiliteitsproblemen,
3. Digitale ongelijkheid en uitsluiting,
4. Financiële (of andere) lasten voor autoriteiten en dienstverleners,
5. Economische schade en ongelijkheid,
6. Gebrek aan vertrouwen of goedkeuring in de dienst en/of dienstverlener,

Deze worden aangevuld door twee transversale uitdagingen:

1. Verlies van menselijk contact en isolatie door zorg, werk, training en winkelen op afstand,
2. Potentiële afhankelijkheid van particuliere technologieleveranciers en vendor lock-in.

Europese best practices en observaties

Naast het identificeren van de impact en uitdagingen, hebben we best practices in Europese steden in kaart gebracht om de bovengenoemde uitdagingen aan te pakken. Bij het beoordelen en evalueren hiervan hebben we opgemerkt dat best practices een waardevol instrument voor het inspireren en promoten van de opschaling en replicatie van veelbelovende oplossingen kunnen zijn, maar we maakten ook de volgende observaties:

• Financieringsbronnen zijn divers, van overheidsfinanciering tot durfkapitaal en gedeelde middelen door deelnemende bedrijven. Het goede nieuws is echter dat verschillende praktijken relatief eenvoudig zijn toe te passen en geen hoog budget vereisen;
• Er bestaat zelden een monitoring- en evaluatiestructuur om de impact te beoordelen en het succes van deze oplossingen in het algemeen te evalueren;
• Best practices bevinden zich vaak in een pilotfase; er bestaat over het algemeen geen opschalings- of duurzaamheidsstrategie als ze eenmaal zijn ontworpen en geïmplementeerd.

Beleidsaanbevelingen

Op basis van de verkregen inzichten uit de best practices en voortbouwend op ons begrip van de risico's en uitdagingen waarmee steden worden geconfronteerd, hebben we de volgende reeks beleidsopties ontwikkeld om het EU-beleid en de wetgeving te onderbouwen.

1. Het opzetten van een toezichthoudend orgaan voor certificering en kwaliteitsborging van de digitale infrastructuur in steden;
2. Het versterken van de rol van de nationale contactpunten (NCP's) om de lokale en EU-realiteit verder met elkaar te verbinden en kapitalisatie en opschaling te ondersteunen;
3. Het opzetten van helpdesks voor minder gedigitaliseerde steden;
4. Het versterken van de capaciteitsopbouw van overheidsdiensten om de digitale vaardigheden te versterken en kapitalisatie te bevorderen via peer-to-peer-uitwisselingen;
5. Het voortzetten van onderzoek doen en verder bewijs leveren over de voordelen en kosten die gepaard gaan met werken op afstand en dienstverlening in steden;
6. Het creëeren van een kennisplatform voor best practices om de repliceerbaarheid en opschaling van inclusieve smart city-oplossingen te ondersteunen.

Zie voor meer informatie, het volledige rapport (pdf) en de relevante Options Brief (pdf), of neem contact op Agnese Macaluso of Alessandro Gasparotti (consultants Veerkrachtige Economieën).