E-vouchers voor de meest behoeftigen

De Europese Commissie heeft het eindrapport gepubliceerd van een onderzoek van Ecorys naar het gebruik van elektronische vouchers ter ondersteuning van de meest kwetsbaren in Europa.

De studie was een reactie op het Europees Sociaal Fonds Plus-programma (ESF+), waarmee lidstaten – voor het eerst – elektronische vouchers (e-vouchers) kunnen gebruiken om mensen die in armoede leven of het risico lopen in armoede te vervallen, toegang te geven tot voedsel en basismateriaal goederen.

Het onderzoek had tot doel te begrijpen hoe e-vouchers kunnen worden geïmplementeerd op een manier die zowel effectief is bij het bieden van steun aan de meest behoeftigen als verenigbaar is met het ESF+-regelgevingskader. Het onderzoekt zeven voucherprogramma's die al worden geïmplementeerd in vijf Europese landen: België, Frankrijk, Italië, Litouwen en Spanje. Deze programma's worden geleid door een breed scala aan actoren, waaronder ngo's, overheden en aanbieders van voucherdiensten. In de studie wordt diepgaand gekeken naar de reikwijdte, de contractregelingen, het ontwerp en de werking van deze regelingen, waarbij de voordelen en uitdagingen ervan worden geïdentificeerd, evenals hun impact en resultaten op de sociale inclusie van mensen die de steun ontvangen. De studie biedt ook een beoordeling van de verenigbaarheid van e-voucherprogramma's met het ESF+, waarbij aspecten van de regelingen naar voren worden gebracht die bijzonder uitdagend zijn of goed aansluiten bij de doelstellingen en regelgeving van het Fonds – zoals monitoring- en rapportagevereisten en de manier waarop uitgaven wordt gevolgd en vergoed. De conclusie en aanbevelingen van het onderzoek wijzen op het volgende:

Door vanaf het begin de juiste partners te betrekken, kan ervoor worden gezorgd dat de programma's ook daadwerkelijk degenen bereiken die ze nodig hebben. Nauwe samenwerking met nationale, regionale of lokale sociale dienstinstellingen helpt uitvoerende organisaties bij het bieden van sociale steunmaatregelen aan ontvangers naast e-vouchers.
Goede communicatie en een duidelijke verdeling van rollen en verantwoordelijkheden vanaf het begin zijn essentieel voor een effectieve implementatie
Goed doordachte contractuele regelingen tussen actoren zullen van cruciaal belang zijn om ervoor te zorgen dat aan de ESF+-regelgevingsvereisten kan worden voldaan.
Regelingen moeten flexibel genoeg zijn om zich aan verschillende situaties aan te passen. Gedecentraliseerde regelingen zijn in dit opzicht nuttig, omdat ze lokaal kunnen worden geïmplementeerd en kunnen worden aangepast aan de lokale realiteit.
Het gebruik van bestaande structuren kan een belangrijke rol spelen bij het ondersteunen van de efficiënte uitrol van het programma.
Begeleidende maatregelen kunnen aanzienlijk bijdragen aan het vergroten van de sociale insluiting door eindontvangers te helpen bredere problemen in hun leven aan te pakken.
Het frauderisico wordt aanzienlijk verminderd door elektronische vouchers.
Stigma kan worden verminderd met e-vouchers, maar de mening van eindontvangers is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat dit het geval is.

Deze bevindingen zijn vooral relevant in de context van de COVID-19-crisis, die het aantal kwetsbare individuen in de hele EU heeft doen toenemen, maar tegelijkertijd de broodnodige voedseldistributie in natura heeft beperkt. Als reactie hierop heeft de EU de wetgeving gewijzigd om de huidige EU-financiering mogelijk te maken voor de financiering van voucherregelingen. De studie levert essentieel bewijsmateriaal over de manier waarop voucherregelingen worden gebruikt en de voordelen en uitdagingen ervan bij het helpen van kwetsbare groepen, om beleidsmakers te helpen ervoor te zorgen dat de steun in deze uitdagende tijden de meest behoeftigen kan bereiken.

Het eindrapport is gepubliceerd door de Europese Commissie en is beschikbaar hier