Een MKBA als hulpmiddel voor investeringskeuzes

Herontwerp sociale teams in Helmond

De gemeente Helmond werkt sinds een aantal jaar volgens een meer integrale werkwijze in het sociaal domein door middel van sociale teams, maar wilt dit op een andere wijze inrichten. Om deze nieuwe werkwijze optimaal vorm te geven, heeft Ecorys de maatschappelijke kosten en baten van het herontwerp in kaart gebracht. De gemeente heeft de resultaten gebruikt om het herontwerp verder vorm te geven en is inmiddels gestart met een aanbesteding voor de nieuwe sociale teams.

De gemeente Helmond stelde vast dat de meer integrale werkwijze in het sociaal domein zich te langzaam ontwikkelde en dat er nog te veel specialistische zorg wordt geïndiceerd in plaats van zelf hulp geboden en afgeschaald. Bij het herontwerp wordt daarom de focus van de teams verlegd van vraagverheldering en indiceren naar vraagverheldering en zo veel mogelijk zelf ondersteuning bieden.

Aanpak
Om inzicht te krijgen in de maatschappelijke kosten en baten zijn we gestart met een beschrijving van de huidige werkwijze, de ervaren knelpunten en de interventies van het herontwerp. We hebben vervolgens per interventie de beoogde effecten en baten schematisch in kaart gebracht. Dat is een onmisbare stap om een beeld te krijgen van welke ingreep tot welke effecten leidt en waarom.

Resultaten
Uit de analyse bleek dat zowel de baten voor de gehele maatschappij als de financiële baten voor de gemeente na enkele jaren naar verwachting groter zijn dan de kosten van het herontwerp. De baten komen niet alleen terecht bij de gemeente, maar ook bij kwetsbare inwoners die een hogere kwaliteit van leven ervaren. Het Rijk en zorgverzekeraars incasseren ook baten: door het voorkomen van escalaties besparen zij op zorgkosten.

Punten om te overwegen

• Verdiep je in de succesfactoren bij andere gemeenten en creëer ruimte in de uitvoering om deze toe te passen. We denken daarbij aan de ontwikkeling van medewerkers tot breed inzetbare ‘social workers’ en nauwe samenwerking tussen de sociale teams en externe professionals uit de tweede lijn.
• Monitor de omvang van de instroom van cliënten en de gemiddelde begeleidingsduur goed. Een risico van de nieuwe werkwijze is dat deze sterker toenemen dan verwacht, waardoor de kosten hoger zullen uitvallen.
• De kost gaat voor de baat uit. De investering wordt nu gedaan, terwijl de besparingen pas later zichtbaar worden. Geef de teams de tijd om de nieuwe werkwijze eigen te maken om zo op termijn de te verwachten effecten te realiseren.

De gemeente heeft op basis van de analyses de keuze gemaakt om te investeren in de nieuwe teams conform de basisvariant. De analyse gaf hen ook inzicht in de omvang van de benodigde investering en dit hebben zij dan ook meegenomen in het aanbestedingstraject dat op dit moment loopt. Het onderzoek heeft de gemeente comfort gegeven om te investeren, vanwege de verwachtte inverdieneffecten die zichtbaar zijn gemaakt en de onzekerheden daarbij.

“Het onderzoek heeft ons niet alleen de bevestiging gegeven dat we met de nieuwe werkwijze op de goede weg zijn met onze transformatieopgave, maar heeft ook inzicht gegeven in de randvoorwaarden die we dienen te optimaliseren om van de sociale teams een succes te maken.” – Gemeente Helmond

Wilt u meer weten over een MKBA en hoe deze inzicht kan geven in de effecten van een project in uw organisatie? Neem dan contact op met Wim Spit.