Een ketenaanpak om depressie bij chronisch zieke patiënten te voorkomen

Bijna 10 miljoen Nederlanders leven met een of meer chronische ziektes. Deze ziektes hebben invloed op verschillende aspecten van hun leven, zoals werk, gezin, voeding, beweging, medicatie, (sociale) relaties en financiën. Dit kan mentaal veel stress veroorzaken. Mensen voelen zich vaker eenzaam, angstig, onzeker en hebben een laag zelfbeeld, wat soms wordt verergerd door medicatie. Deze groep loopt hierdoor meer risico op depressieve klachten. Het Trimbos Instituut schat dat meer dan 700,000 chronisch zieke volwassenen een depressie hebben.

Om deze mensen zo goed mogelijk te ondersteunen en waar mogelijk depressieve klachten te voorkomen, is een goede samenwerking nodig tussen formele en informele ondersteuning, professionals en organisaties.

Achtergrond

In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben Ecorys en PROOF Adviseurs op drie plekken in Nederland een aanpak voor (verbeterde) ketensamenwerking uitgetest en doorontwikkeld. Deze ketenaanpak moet zowel de samenwerking tussen ketenpartners verbeteren als de (mentale) ondersteuning voor chronisch zieken optimaliseren. In dit project zijn drie pilots georganiseerd om te inspireren tot (mogelijkheden voor) ketensamenwerking en concreet te maken hoe de samenwerking tussen ketenpartners kan worden verbeterd of uitgebreid.

Belangrijkste bevindingen

Tijdens dit project heeft Ecorys de ontwikkeling van de ketenaanpak en de samenwerking tussen ketenpartners ondersteund door het ontwikkelen van persona’s en ketenanalyses.

Persona's zijn gedetailleerde beschrijvingen van een fictief persoon met een chronisch ziekte, die helpen kennis over de doelgroep ‘tot leven’ te brengen. Zo krijgen verschillende groepen een naam en gezicht. Tijdens de pilots hebben we persona’s ontwikkeld voor diabetespatiënten, chronisch zieke ouders, chronisch zieke patiënten met een migratieachtergrond en borstkankerpatiënten. In de verschillende pilotgemeenten werden de persona’s met enthousiasme ontvangen. Voor organisaties waren de persona’s een hulpmiddel om gesprekken te voeren over elkaars doelgroep en werkwijze en over de behoeften van chronische zieke patiënten.

Elkaar kennen is een belangrijke randvoorwaarde voor een goed werkende keten. Daarom is het belangrijk dat ketenpartijen van elkaar weten wie ze zijn en wat ze doen. Een ketenanalyse is een hulpmiddel om de actuele situatie in kaart te brengen. Het maakt duidelijk welke ketenpartijen structureel betrokken zijn bij de zorg voor de doelgroep, welke samenwerking al bestaat en waar de samenwerking kan worden versterkt. De grafische weergave van de keten geeft overzicht, geeft sterktes en zwaktes weer en kan worden gebruikt voor follow-up van ontwikkelingen in de keten.

De praktijkervaringen van de pilots, het onderliggende theoretische model en de persona’s zijn hier te vinden.